چک کردن مرتب خودرو امری بدیهی بوده و هر راننده ای وظیفه دارد برای حفظ سلامت خودرو و ایمنی خود و سایر سرنشینان هر چند وقت یک بار به مراکز معتبر تعمیر و نگهداری اتومبیل مراجعه کند. اهمیت انجام این کار پیش از سفرهای طولانی دو چندان بوده و یکی از توصیه های جدی به رانندگانی که قصد مسافرت با خودرو شخصیشان را دارند نیز سرویس و بررسی دقیق وسیله نقلیه است.
فشاری که در اثر رانندگی طولانی مدت به ماشین وارد می شود بسیار بیشتر از رانندگی معمولی در فضای شهری بوده و به همین دلیل خراب بودن قطعات یا کافی نبودن مایعات خودرو می تواند مشکلات جدی را به وجود آورد. از این رو تهیه یک چک لیست و بررسی وضعیت اتومبیل جهت اطمینان از ایمن بودن آن و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی الزامی است. در ادامه چک لیستی از ۱۳ اقدامی که باید قبل از سفر انجام دهید، ارائه کرده ایم؛ اگر شما هم قصد مسافرت با وسیله نقلیه تان را دارید تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

۱. روغن موتور را بررسی کنید

اولین اقدام ضروری که باید پیش از سفر انجام دهید، بررسی سالم بودن روغن موتور است. این مسئله بر عملکرد روان موتور موثر بوده و نقش اساسی در کیفیت رانندگی شما دارد. اگر موعد تعویض روغن موتور خودروتان رسیده حتما آن را عوض کنید؛ روغن کهنه و قدیمی کارایی چندانی نداشته و حتی ممکن است سبب آسیب دیدن موتور در رانندگی های طولانی مدت شود. از روی رنگ روغن موتور می توان نو یا کهنه بودن آن را تشخیص داد؛ اگر روغن ماشین شما به رنگ زرد یا کهربایی روشن باشد، یعنی به تازگی تعویض شده و اگر قهوه ای تیره یا مشکی باشد یعنی زمان تعویض آن فرارسیده است.
در صورتی که از نو بودن روغن موتور خودروتان مطمئن هستید کافی است به کمک نشانگر روی میله (گیج) سطح و وضعیت روغن را بررسی نمایید و اگر کمتر از مقدار استاندارد بود، کمی روغن موتور درون محفظه اضافه کنید.

۲. سایر مایعات خودرو را بررسی کنید

روغن موتور تنها مایع مهم خودرو نبوده و مایعات دیگری نیز بر عملکرد درست آن موثر هستند که باید پیش از سفر حتما مورد بررسی قرار گیرند:

• روغن گیربکس: روغن گیربکس به تعویض آرام و روان دنده کمک می کند.

• آب رادیاتور: آب رادیاتور دمای موتور را متعادل کرده و مانع از بیش از حد گرم شدن آن می شود. مسافت طولانی فشار زیادی به موتور وارد کرده و دمای آن را افزایش می دهد؛ بنابراین باید قبل از سفر از کافی بودن مایع خنک کننده مطمئن شوید.

• روغن ترمز: درست کار کردن ترمزها در گرو کافی و باکیفیت بودن روغن ترمز است.

• روغن هیدرولیک: برای فرمان پذیری راحت تر و روان تر فرمان باید از روغن هیدرولیک مناسب استفاده کنید.

• مایع شیشه شوی: شاید پیش پا افتاده به نظر برسد اما محفظه مایع شیشه شوی نیز باید پیش از سفر چک شود؛ تمیزی شیشه جلو در کیفیت دید راننده بسیار موثر بوده و از پارامترهای رانندگی ایمن به شمار می رود.

زمان تعویض مایعات خودرو متفاوت بوده و برای اطلاع از آن باید به دفترچه راهنمای اتومبیل خود مراجعه کنید. بعضی از مایعات را می توانید شخصا تعویض کنید اما برای تعویض برخی دیگر باید حتما نزد یک فرد متخصص بروید.

۳. لاستیک خودرو را بررسی کنید

یکی دیگر از مواردی که بررسی آن قبل از سفر بسیار حائز اهمیت است، چک کردن وضعیت لاستیک های خودرو است. کم باد بودن لاستیک ها علاوه بر اینکه سبب افزایش مصرف سوخت و دشوار شدن هندلینگ ماشین می شود، ممکن است به پنچر شدن لاستیک حین رانندگی منجر شده و خاطره تلخی از سفر برایتان بر جای گذارد.
به غیر از باد لاستیک ها، آج و شیارهای جانبی آن ها را نیز باید بررسی کرد. رانندگی با لاستیک های فرسوده و صاف بسیار خطرناک است. همچنین وجود سنگ ریزه میان شیارهای لاستیک می تواند احتمال پنچر شدن را افزایش دهد.

۴. باتری ماشین را بررسی کنید

باتری قطعه دیگری است که باید پیش از زدن به دل جاده مورد بررسی قرار گیرد. یکی از نشانه های فرا رسیدن زمان تعویض باتری، صدای استارت است؛ اگر خودرو به سختی استارت می خورد ممکن است باتری ضعیف شده و نیاز به تعویض داشته باشد. همچنین اگر یک و نیم تا دو سال است که از باتری فعلی استفاده می کنید، احتمالا عمر مفید آن به انتها رسیده و باید آن را با باتری نو جایگزین نمایید.
برای بررسی سلامت باتری می توانید از مولتی متر استفاده کنید؛ برای باتری سالم عدد مولتی متر در حالت خاموش بودن موتور بین ۱۲ تا ۱۳ ولت و هنگام روشن بودن نیز بین ۱۳.۵ تا ۱۴.۵ ولت است. روش دیگر تست کردن وضعیت باتری، کمک گرفتن از چراغ های جلوی ماشین است؛ اگر در ابتدا چراغ ها کم نور است و با افزایش دور موتور شدت نور نیز بیشتر می شود، بدان معنا است که انرژی مورد نیاز چراغ ها از باتری تامین شده و دینام جریان کافی تولید نمی کند.

۵. چراغ‌های خودرو را بررسی کنید

چراغ های خودرو از جمله اجزای مهم در تامین ایمنی به شمار می روند و بررسی آن ها تنها محدود به سفر نبوده و باید به طور منظم چک شوند. در صورت خراب بودن هر کدام از چراغ های جلو، عقب یا راهنما پلیس شما را متوقف خواهد کرد. از آن جایی که لامپ ها قطعات مصرفی بوده که هر زمان امکان از کار افتادنشان وجود دارد، پیشنهاد می کنیم همواره چند لامپ یدکی همراه داشته باشید.

۶. کیت اضطراری خودرو را آماده کنید

برای آن که سفر ایمن تری داشته باشید و خیالتان از بابت مشکلاتی که ممکن است طی سفر با آن مواجه شوید آسوده باشد، حتما کیت اضطراری سفر را با خود همراه داشته باشید. این کیت باید شامل وسایل ضروری باشد که عبارتند از:

• ابزار و وسایلی که برای تعویض لاستیک نیاز دارید مانند جک و لاستیک زاپاس

• مثلث هشداردهنده و سایر وسایل هشدار و اعلام خطر

• جعبه ابزاری شامل انواع پیچ گوشتی، انبردست، انواع آچار و …

• کابل جامپر باتری

• سلفون یا چسب

• دستکش

• چتر و بارانی

• چراغ قوه و پاور بانک

• جعبه کمک های اولیه

• بطری آب

۷. تسمه‌‌های موتور را بررسی کنید

قطعه دیگری که باید قبل از سفرهای جاده ای بررسی کنید، تسمه های موتور هستند. برای تست تسمه ها را با دست به طرفین بچرخانید؛ اگر دارای پاره شدگی و ترک خوردگی هستند یا طناب های فیبری آن ها بیرون زده یعنی زمان تعویض فرا رسیده است. اتومبیل های امروزی اکثرا یک تسمه بزرگ به نام سرپانتین دارند که وظیفه راه انداختن پمپ آب، تهویه مطبوع، فرمان برقی و دینام را بر عهده دارد. در مقابل، خودروهای قدیمی تر دارای چند تسمه هستند که باید وضعیت همه آن ها مورد بررسی قرار گیرد. معمولا تسمه ماشین هایی که کارکردشان کمتر از ۶۰ هزار کیلومتر است، سالم بوده و تعویض آن ضرورتی ندارد.

۸. ماشین را آزمایش کنید

برای آزمایش اتومبیل خود کافی است در جاده ای خلوت با سرعت بالا رانندگی کرده و با دقت به صدها و لرزش ها توجه کنید. هر صدا یا لرزش اضافه می تواند نشانه وجود یک مشکل جدی در خودرو شما باشد.

• صدای خراش یا ناله چرخ ها بیانگر خرابی بلرینگ چرخ یا فرسودگی اتصال CV است.

• کشیده شدن ماشین ممکن است به علت تراز نبودن یا فرسودگی لاستیک ها باشد.

• اگر هنگام ترمز کردن صدای سوت می شنوید، احتمالا مشکل از فرسودگی لنت ها یا تاب برداشتن روتور است.

• نرم بودن پدال ترمز مشکل دیگری است که به دلیل فرسودگی پدها یا خراب شدن روغن ترمز رخ می دهد.

• سوسو زدن چراغ های جلو هنگام توقف می تواند علل گوناگونی داشته باشد که خرابی دینام، شل شدن تسمه دینام و زنگ زدگی پایانه های باتری از جمله آن ها است.

۹. فیلتر هوا را بررسی کنید

با وجود این که مسدود بودن فیلتر هوا مانع رانندگی شما نمی شود، اما بهتر است پیش از سفرآن را بررسی و در صورت نیاز، تعویض نمایید. این قطعه در جعبه فیلتر هوایی که به انتهای لوله آکاردئونی متصل است، قرار دارد. گیره هایی که در جعبه هوا را بسته است بردارید و ببینید فیلتر چه وضعیتی دارد؛ فیلتر سالم و تمیز، سفید رنگ است پس اگر آلوده بود قبل از بستن گیره ها حتما آن را با یک فیلتر هوای نو جایگزین کنید.

۱۰. چراغ‌‌های هشدار روی داشبورد را بررسی کنید

چنانچه چراغ چک اتومبیل شما روشن است، برای پیدا کردن خطا از اسکنر OBDII استفاده کنید. با متصل کردن اسنکر به درگاه کانکتور پلاستیکی باز زیر داشبورد در سمت راننده می توانید کد خطا و توضیحات مربوط به آن را مشاهده کرده و مشکل را بر طرف سازید.

۱۱. باتری را تمیز کنید

اقدام دیگری که قبل از سفرهای جاده ای طولانی باید انجام دهید، تمیز کردن باتری است. ۱ قاشق غذاخوری (۱۵ میلی‌لیتر) جوش شیرین را در ۱ فنجان (۲۵۰ میلی‌لیتر) آب حل کرده و به کمک یک مسواک آن را روی خوردگی های پایانه های باتری بکشید تا تمیز شود.

۱۲. برف‌پاک‌کن‌ها را بررسی کنید

برف پاک کن ها نیز ممکن است با گذشت زمان فرسوده شده و دچار ترک خوردگی شوند و از آن جایی که در تامین ایمنی رانندگی نقش مهمی دارند لازم است حتما پیش از سفر بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.

۱۳. ترمزها را بررسی کنید

از دیگر اجزا خودرو که در طی سفر خیلی بیشتر دچر فرسودگی می شود و بایاد حتما قبل از شروع سفر چک شود، لنت های ترمز است. برای بررسی این قطعه باید چرخ ها را باز کنید یا با نگاه کردن به پشت چرخ ها، ضخامت لنت را بررسی کنید؛ لنت ترمز مناسب باید ضخاتی بیش از ۶ میلی متر داشته باشد. نکته دیگر بررسی سطح دیسک های ترمز است؛ وجود شیارهای ناهموار و عمیق نشان می دهد زمان تعویض فرارسیده است.

سرویس دوره‌ای قبل از سفر

با مطالعه این مطلب حتما به اهمیت سرویس دوره ای و بررسی خودرو پیش از سفر پی بردید و متوجه شدید که این اقدامات نه تنها وقت گیر و بیهوده نیستند، بلکه نقش مهم و جدی در عملکرد مناسب موتور و تامین ایمنی راننده و سرنشینان دارند.
مسئله دیگری که باید در نظر بگیرید زمان چکاپ اتومبیل است؛ اگر خودتان قصد بررسی بخش های مختلف را داشته باشید به دلیل نداشتن تخصص و مهارت کافی احتمالا ناچارید زمان زیادی را صرف کنید در حالی که برای متخصص حرفه ای چکاپ کل خودرو به حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه وقت نیاز دارد. البته اگر با مشکل و ایرادی جدی مواجه شوید، طبیعتا این زمان بیشتر شده و باید زمان عیب یابی، تعمیر یا تعویض قطعات را نیز به آن اضافه کنید. تسمه تایم پراید، تسمه دینام ۴۰۵ کد ۱۶۶، لنت جلو ۲۰۶ تیپ ۵، تسمه تایم پژو ۴۰۵ از جمله قطعاتی هستند که ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند.