از جمله قطعات مکانیکی خودرو که وظیفه چرخش صاف و یکنواخت و نرم چرخ ها را بر عهده دارد، بلبرینگ است. این قطعه باید توانایی تحمل بار را داشته باشد تا به این ترتیب مانع از سایش، اصطکاک و فرسودگی قطعات شده یا دست کم فرسایش را به حداقل برساند.
حدود ۲۰۰ سال پیش یک آهنگر اهل ولز نخستین بلبرینگ را طراحی کرد و ساخت. این قطعه بسیار ساده و ابتدایی بود و چند سال بعد یک صنعتگر آلمانی با ایجاد تغییراتی، آن را از حالت ساده اولیه خارج کرده و طراحی حرفه ای تری به آن بخشید تا این که بلبرینگ های امروزی با شکل فعلی ساخته شدند.

بلبرینگ چیست؟

بلبرینگ یا به اصطلاح عامیانه تر، بیرینگ قطعه ای مکانیکی است که در دسته بندی یاتاقان ها قرار می گیرد. این قطعه علاوه بر صنعت خودروسازی در ساخت کمد، کابینت، کشو و .. نیز کاربرد دارد. همان طور که می دانید سیستم مکانیکی خودرو بسیار پیچیده و حساس است و بلبرینگ قطعه ای مهم و کاربردی در این سیستم به شمار می رود که تحمل فشار در خودرو را تسهیل کرده و به این ترتیب عملکرد موتور اتومبیل را بهبود می بخشد. رینگ خارجی، رینگ داخلی، ساچمه، قفسه و درپوش اجزای اصلی سازنده تمام بلبرینگ ها بوده که بسته به نوع و کاربرد این قطعه در بخش های مختلف ممکن است این اجزا تفاوت های جزئی داشته و کمتر یا بیشتر شود. مثلا در برخی از انواع بلبرینگ ممکن است به دو ردیف ساچمه نیاز باشد.

نحوه عملکرد بلبرینگ چرخ

بلبرینگ چرخ یا ball bearing قطعه ای توپی شکل است که نیاز به آن در زمان چرخش اجزای موتور یا اجزای مکانیکی اتومبیل احساس می شود. این قطعه صنعتی کاربردی از ایجاد اصطکاک و فرسودگی جلوگیری می کند. به کمک این قطعه چرخ های خودرو بدون اصطکاک به چرخش در می آید؛ همچنین از بلبرینگ در دینام، پلوس، فرمان، اکسل و گیربکس اتومبیل استفاده می شود.

به طور کلی وظیفه بلبرینگ ها در انتقال نیرو خلاصه می شود. البته این مسئله به نوع بلبرینگ و محل قرارگیری آن نیز بستگی دارد. اما به هر حال بلبرینگ ها باید نیرو را بدون آن که فشاری به قسمت های مختلف خودرو وارد شود، انتقال دهند و این نکته بسیار حائز اهمیت است. چرا که افزایش فشار وارد شده می تواند منجر به استهلاک و سایش قطعات شده و هزینه زیادی را به مالک اتومبیل تحمیل کند.

بلبرینگ با عملکرد خود فشارهای محوری و شعاعی وارده را تحمل کرده و افزایش یا کاهش توان این قطعه در برابر فشار به رول های موجود در آن بستگی دارد. رول های استوانه ای شکل استقامت و مقاومت بلبرینگ را ارتقا داده و ساچمه های غلتکی از استقامت این قطعه در برابر فشار بار می کاهد. استقامت با سرعت رابطه عکس دارد؛ به این معنا که افزایش استقامت موجب کاهش سرعت بلبرینگ شده و کاهش استقامت سبب افزایش سرعت این قطعه می شود.

این قطعه از یک قطعه دایره ای فلزی، شیار و گوی هایی که درون این شیار است تشکیل شده و می توان آن را از جمله مهم ترین اجزای مجموعه چرخ های اتومبیل دانست. بلبرینگ چرخ علاوه بر این که موجب کاهش صدای مجموعه چرخ ها می شود، حرکت خودرو را نیز تسهیل می کند. نحوه عملکرد بلبرینگ چرخ به این صورت است که بار از لایه خارجی به گوی ها وارد شده و پس از آن، فشار به لایه داخلی اعمال می شود. از آن جایی که گوی ها کروی شکل هستند، سطح مقطع تماس آن ها با لایه های درونی و بیرونی بسیار کم است؛ بنابراین به نرمی حرکت کرده و به عملکرد بهتر خودرو کمک می کند.

علائم خرابی بلبرینگ چرخ

خرابی بلبرینگ علائم و نشانه هایی دارد که در ادامه به برخی از مهم ترین و رایج ترین آن ها اشاره کرده ایم. با این حال می توانید برای خرید انواع لوازم یدکی به ویژه بلبرینگ به فروشگاه اینترنتی لوازم و قطعات یدکی HPC مراجعه کرده و بلبرینگ چرخ جلو ۱۴۱، بلبرینگ چرخ عقب ۲۰۶، بلبرینگ چرخ جلو ۴۰۵، بلبرینگ چرخ عقب پیکان و … را از سایت این مجموعه خریداری نمایید. اگر با علائم خراب شدن بلبرینگ چرخ آشنا باشید می توانید بلافاصله پس از بروز مشکل تشخیص دهید که ایراد از کدام بلبرینگ بوده و دیگر نیازی نیست بلبرینگ تمام چرخ ها را عوض کنید. برخی از این علائم عبارتند از:

لرزیدن فرمان

یکی از نشانه های خرابی بلبرینگ چرخ، لرزیدن فرمان خودرو است. زمانی که بلبرینگ خراب شود نمی تواند بار را تحمل کند و همین مسئله سبب لرزش فرمان می شود. البته برای آن که مطمئن شوید لرزش فرمان بخاطر نقص در بلبرینگ چرخ اتفاق افتاده و دلیل دیگری ندارد، لازم است این مسئله را هم در سرت بالا و هم در سرعت پایین بررسی نمایید.

شنیدن صدایی مشابه صدای آسیاب بادی

نشانه دیگری که بیانگر وجود نقص در بلبرینگ است، به گوش رسیدن صدایی شبیه صدای آسیاب بادی است که در اثر روان نبودن بلبرینگ و افزایش دمای آن ایجاد می شود. توصیه می شود که هنگام دور زدن و تعویض دنده به صدایی که شنیده می شود با دقت گوش دهید.

لق بودن بیش از حد چرخ ها

یکی از هشدارهای مهم که نشان دهنده خراب شدن بلبرینگ چرخ خودرو است، بازی کردن بیش از حد و لق بودن چرخ ها می باشد. لق بودن هر یک از چرخ ها باید به صورت جداگانه و توسط مکانیک باتجربه بررسی شود.

متمایل شدن خودرو به یک جهت خاص

در صورتی که مسیر همواری برای غلتیدن بلبرینگ وجود نداشته باشد، حفره هایی در این قطعه ایجاد می شود که منجر به لرزش تایرها و در نهایت کشیده شدن خودرو یا متمایل شدن آن به یک جهت خاص می گردد. هر چند ممکن است متمایل شدن خودرو به دلیل خرابی کالیپر باشد. با این حال این علامت را می توان اصلی ترین و مهم ترین نشانه خرابی بلبرینگ چرخ دانست.

نکات مهم در جلوگیری از خرابی بلبرینگ

خرابی بلبرینگ چرخ یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای مجموعه چرخ ها به وجود آید. این مسئله قابل پیشگیری بوده و با رعایت برخی نکات می توانید از بروز این اتفاق جلوگیری نمایید:

• کم کردن سرعت هنگام عبور از دست اندازها یکی از نکاتی است که با رعایت آن می توانید از خرابی بلبرینگ پیشگیری کنید. در صورت عبور از دست انداز با سرعت بالا بلبرینگ خرد شده و آسیب می بیند.

• جنس و کیفیت بلبرینگ پارامتر دیگری است که در پیشگیری از خرابی بلبرینگ موثر است. اگر بلبرینگ از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد و از قطعه نامرغوب و غیر اورجینال استفاده شود، احتمال این که زودتر از موعد خراب شود افزایش می یابد.

• یکی دیگر از راه های پیشگیری و تشخیص به موقع خرابی بلبرینگ چرخ این است که هر ۵۰۰۰ کیلومتر، جک زده و چرخ ها را بچرخانید؛ در صورتی که از چرخ ها صدایی به گوش برسد یا چرخ ها لق باشند، می توان نتیجه گرفت که بلبرینگ خرد کرده و خراب شده ست.

از جمله مهم ترین بخش های هر خودرویی، سیستم برق و تجهیزات الکتریکی آن است. از این رو آشنایی با جعبه فیوز که به یک از قسمت های اساسی این سیستم به شمار می رود، ضروری است. تمام افرادی که رانندگی کرده و صاحب خودرو شخصی هستند باید با این بخش از اتومبیلشان آشنایی داشته باشند تا در صورت بروز مشکل احتمالی بتوانند آن را بر طرف نمایند. گاهی اوقات ممکن است یکی از تجهیزات برقی خودرو مانند بوق، برف پاک کن، چراغ ها،ضبط و سیستم صوتی، صفحه آمپر و چراغ های این قسمت و … با اختلال مواجه شده و به درستی کار نکنند یا به طور کلی برق خودرو قطع شده و دیگر روشن نشود. در چنین شرایطی آشنا بودن با سیستم الکتریکی و برق خودرو می تواند بسیار کمک کننده باشد.

یکی از خودروهای داخلی که به دلیل قیمت پایین تر نسبت به سایر خودروهای داخلی و خارجی فروش بیشتری داشته و از جمله خودروهایی است که دارندگان زیادی دارد، پراید است. در این مقاله قصد داریم به طور خاص درباره جعبه فیوز پراید و سیستم برقی این خودرو صحبت کنیم. پس پیشنهاد می کنیم اگر شما نیز یکی از دارندگان این اتومبیل هستید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

شناخت جعبه فیوز پراید و آشنایی با برق خودرو علاوه بر آن که به رفع مشکل کمک می کند، سبب صرفه جویی در هزینه ها نیز می شود. خودرو پراید دارای یک فیوز اصلی است که وقتی در کاپوت را باز می کنید، در سمت راست و بالای باتری قابل مشاهده است. مشکلات برقی خودرو نیز اغلب مربوط به همین بخش بوده و آشنایی با جعبه فیوز، اجزا و عملکرد آن می تواند در حل این مشکلات به شما کمک کند.

تجهیزات الکتریکی در پراید

سیستم الکتریکی هر خودرو دارای اجزای متعددی است. خودرو پراید نیز از این قاعده مستثنا نبوده و تجهیزات الکتریکی متفاوتی چون پمپ بنزین، برف پاک کن، فن رادیاتور، کیلومتر شمار، فندک، قفل مرکزی، بوق پراید، فلاشر، چراغ ها، بالابر شیشه، واحد کنترل خودرو (ECU)، ترمز و .. را شامل می شود. هرگاه در مدار یکی از این تجهیزات ایرادی پیش بیاید و جریان از مقدار اسمی و استاندارد بیشتر شود، فیوز یا فیوزهای مربوط به آن بخش به کار افتاده و با قطع جریان، مانع از آسیب رسیدن به مدار می شود.

فیوز چیست؟

زمانی که جریان الکتریکی بیش از حد مجاز می شود، لزوم وجود قطعه ای که از مدار در برابر این جریان محافظت کند احساس می شود. فیوز قطعه ای الکتریکی است که این وظیفه را به عهده دارد. این قطعه هنگام افزایش بیش از اندازه جریان، برق را قطع کرده و از آسیب رسیدن به مدار جلوگیری می کند. در خودرو نیز همین مسئله لحاظ شده و باید از سیستم های الکتریکی مختلف در برابر این جریان غیر مجاز محافظت شود. از این رو فیوز در اتومبیل نیز نقش مهمی داشته و برای آن که بتوانید به هنگام بروز مشکل در سیستم برق خودرو خودتان دست به کار شده و ایراد را مرتفع سازید، باید با جعبه فیوز و نقشه آن که در دفترچه راهنما وجود دارد، آشنا باشید.

هر اتومبیل بسته به نوع آن دارای ۱۰ تا ۱۰۰ فیوز است؛ به عبارت دقیق تر در خودروهای سبک ۱۰ تا ۳۰ فیوز وجود داشته و در خودروهای سنگین این تعداد افزایش می یابد. گاهی اوقات علت از کار افتادن تجهیزات الکتریکی، سوختن فیوز مربوط به آن است. یکی از تجهیزات برقی هر خودرو که با خراب شدن فیوز از کار می افتد بوق ۲۰۶، بوق ال ۹۰، بوق ۴۰۵ و… است. عملکرد سایر اجزای الکتریکی اتومبیل ها نیز به فیوز وابسته بوده و معیوب بودن این قطعه ممکن است در کار آن ها اختلال ایجاد کند.

جعبه فیوز چیست؟

کلیه فیوزهای اتومبیل درون جعبه ای به نام جعبه فیوز قرار دارند. عملکرد تجهیزات الکتریکی وابسته به این فیوزها بوده و چنانچه یکی از مدارها با اختلال مواجه شود، تنها فیوز مرتبط با این مدار عمل کرده و برای رفع مشکل می توان همین فیوز را مطابق جدول راهنمای جعبه فیوز اصلاح کرد. زیرا جریانی که هر کدام از تجهیزات برقی خودرو به آن نیاز دارد، متفاوت است.

جعبه فیوز پراید کجاست؟

معمولا جعبه فیوز خودروهای سواری در کابین و اطراف یا زیر فرمان قرار دارد. از این رو می توانید در صورت بروز هر گونه مشکلی در سیستم برق خودرو خودتان فورا دست به کار شده و پس از بررسی جعبه فیوز، تشخیص دهید که ایراد از کدام فیوز بوده و آن را عوض کنید. اگر خودرو شما پراید است، می توانید با باز کردن در جعبه فیوز که در زیر فرمان و سمت چپ آن قرار دارد، فیوزها را چک کرده و جهت رفع مشکل پیش آمده اقدامات لازم را انجام دهید.

راهنمای جعبه فیوز پراید

برای آن که با جعبه فیوز آشنا شده و بدانید که هر کدام از فیوزها مربوط به کدام یک از اجزای برقی خودرو است، توصیه می کنیم از جدول راهنمای جعبه فیوز یک کپی تهیه کرده و آن را همراه داشته باشید. به این ترتیب می توانید فیوز سوخته را پیدا کرده و به راحتی تعویض نمایید.

تعویض فیوز پراید

اگر جریان از حد معمول بیشتر شود، فیوزها به وظیفه خود عمل می کنند. در این شرایط گاهی به فیوز فشار می آید و به همین دلیل از کار افتاده و می سوزد. برای آن که بتوانید یوز سالم را از فیوز سوخته تشخیص دهید، دو راه وجود دارد؛ روش اول مشاهده و بررسی چشمی است. فیوز سالم مستطیلی شکل، شیشه ای و شفاف است. اگر از این طریق متوجه سالم بودن فیوز نشدید می توانید به سراغ روش دوم یعنی استفاده از آوومتر یا مالتی متر بروید. برای این کار کافی است با اتصال دو سر مالتی متر به دو سر فیوز، وضعیت سلامت این قطعه را بررسی نمایید. با روشن شدن چراغ تست یا به گوش رسیدن صدای بوق مالتی متر می توان مطمئن شد که فیوز سالم بوده و مشکلی ندارد. اما اگر هیچکدام از این موارد مشاهده نشد، سوختن فیوز قطعی بوده و نیاز به تعویض دارد.

نکات مهم در تعویض فیوز

تعویض فیوز معیوب نیز مانند تعویض سایر قطعات خودرو دارای برخی نکات و ملاحظات بوده که باید حتما به آن توجه شود:

• اولین نکته مهمی که باید هنگام تعویض فیوز به آن توجه کنید خاموش کردن خودرو و کلیه تجهیزات الکتریکی آن پیش از دام به تعویض است.

• نکته بعدی که باید در نظر داشته باشید، استفاده از انبرک مخصوصی است در جعبه فیوز قرار داشته و مختص خارج کردن فیوز است؛ برای بیرون کشیدن فیوز حتما از این انبرک استفاده نمایید.

• صرفا به دلیل پایین تر بودن قیمت، به سراغ فیوزهای بی کیفیت نروید. چرا که عمر مفید این قطعات از قطعات اصلی کم تر بوده و خیلی زود نیاز به تعویض مجدد دارند. بنابراین خرید این قطعات نه از نظر فنی و نه از نظر اقتصادی توصیه نمی شود.

• همراه داشتن فیوز یدک از دیگر موارد الزامی است که باید به آن توجه شود.

• جریان متناسب با هر فیوز بر روی آن ثبت شده و هنگام تعویض فیوز باید در نظر داشته باشید که قطعه جایگزین جریان بالاتری نداشته باشد.

• یکی دیگر از نکاتی که هنگام تعویض فیوز باید در نظر داشته باشید، تشخیص علت سوختن فیوز و رفع خرابی است. چرا که در صورت عدم رفع مشکل، فیوز تعویض شده نیز عمر چندانی نداشته و می سوزد.

• توجه داشته باشید که اتصالات فیوزها به درستی برقرار بوده و در جای خود محکم قرار گرفته اند.

آیا می توان به جای فیوز از سیم استفاده کرد؟

مشاهده شده که در برخی موارد مکانیک ها یا حتی خود رانندگان یه جای فیوز ای یک قطعه سیم استفاده می کنند. از این رو یکی از سوالات پرتکراری که در رابطه با فیوز مطرح می شود این است که آیا این کار صحیح بوده و می توان سیم را جایگزین فیوز کرد؟ اگر بخواهیم به طور کوتاه به این سوال پاسخ دهیم باید بگوییم که خیر؛ این کار به لحاظ ایمنی مجاز نیست.

در توضیح علت رد این مسئله باید در نظر داشت که فیوز محافظ مدار و قطع و وصل کننده جریان است. با حذف این قطعه و جایگزین کردن سیم در حقیقت این عامل محافظت کننده حذف شده است. به این ترتیب اگر اختلالی در مدار به وجود آید، آن بخش از سیستم برقی خودرو که مرتبط با این فیوز است دچار آسیب شده و عملکرد آن مختل می شود. برای آن که بهتر متوجه اهمیت این نکته شوید، به این مثال دقت کنید؛ اگر فیوز سیستم صوتی خودرو سوخته باشد و به جای تعویض فیوز معیوب با نمونه سالم، سیم را جایگزین آن کرده باشید، هنگامی که مدار اتصالی می کند جریان قطع نشده و سیستم صوتی آسیب می بیند. بدیهی است که این مسئله به مراتب خسارت بیشتری به دنبال داشته و هزینه تعویض فیوز بسیار کمتر از هزینه تعویض و تعمیر سیستم صوتی خودرو است.