یکی از اجزای سیستم خنک کننده خودرو فن رادیاتور است که به دستور ECU هرگاه نیاز است روشن و خاموش شده و با این کار جریان هوا را افزایش داده و موتور را خنک می کند. روشن ماندن طولانی مدت فن را یکسره شدن می نامند. این مسئله علل گوناگونی داشته و بر عملکرد موتور تاثیر می گذارد. از این رو تشخیص دقیق و به موقع اهمیت بالایی دارد. در این مطلب قرار است اطلاعات کاملی درباره دلایل یکسره شدن فن خودرو و راهکارهایی که برای رفع این مشکل وجود دارد به دست آورید.

فن رادیاتور چه زمانی شروع به کار می‌کند؟

برای آن که فن اتومبیل روشن شود باید دمای موتور به اندازه مشخصی برسد؛ مقدار مایع خنک کننده در جریان یا به عبارت دیگر دمای موتور، عامل موثر در خاموش و روشن شدن فن است. در دمای کمتر از ۹۳ درجه نیازی به روشن ماندن فن نیست اما با رسیدن دمای موتور به محدوده ۹۳ تا ۱۱۰ درجه سانتی گراد فن رادیاتور باید فعالیت خود را آغاز کند. به طور کلی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بعد از اینکه ماشین را خاموش کردید، فن باید خاموش شود؛ روشن ماندن فن پس از گذشت ۲۰ دقیقه یک نشانه جدی و مهم برای وجود مشکل در سیستم خنک کننده خودرو است که به بررسی نیاز دارد.

دلایل یکسره شدن فن خودرو

۱. خراب شدن سنسور دما

یکی از دلایل یکسره شدن فن، خرابی سنسور دما است. این سنسور دمای مایع خنک کننده را اندازه گیری کرده و زمان روشن شدن فن را مشخص می کند. سنسور دما نوعی ترمیستور بوده که مقاومت آن به تغییرات دما وابسته است. پروسه روشن شدن فن به این صورت است که به دنبال افزایش دما، مقاومت سنسور دمای مایع خنک کننده تغییر کرده و سیگنال آن به ECU فرستاده می شود. در این حالت فرمان روشن شدن فن صادر شده و موتور شروع به خنک شدن می کند. خراب بودن سنسور دما سبب اختلال در ارسال سیگنال درست شده و در نتیجه ممکن است فن به طور مداوم روشن بماند یا برعکس، روشن نشود. در چنین شرایطی با بررسی اتصالات یا تعویض سنسور دما مشکل بر طرف خواهد شد.

۲. گیر کردن رله فن

عملکرد فن رادیاتور توسط قطعه ای به نام رله فن کنترل می شود. خرابی این قطعه تاثیر مستقیم بر کارکرد فن دارد. به کمک یک ولت متر ولتاژ رله را اندازه گیری کنید؛ اگر عدد ۱۲ را مشاهده کردید، یعنی رله فن سالم بوده و اگر عدد دیگری را نشان داد به آن معنا است که این قطعه نیاز به تعویض دارد. در این صورت باید به جعبه فیوز خودرو مراجعه کنید تا محل قرارگیری رله در ماشین را یافته و آن را با قطعه سالم جایگزین نمایید.

۳. خراب بودن سوئیچ فن

قطعه دیگر خودرو که عملکردی مشابه سنسور دمای مایع خنک کننده دارد، سوئیچ فن بوده که به ترموستات متصل است. این قطعه با افزایش دمای موتور سیگنالی جهت فعالسازی فن به کامپیوتر ارسال می کند. در اثر معیوب شدن سوئیچ فن، فن رادیاتور یکسره شده و خاموش نخواهد شد و همین مسئله می تواند مشکلات گوناگونی را به وجود آورد.

۴. مشکل در ECU

ECU یا کامپیوتر ماشین را می توان مرکز کنترل فعالیت های موتور دانست؛ سیگنال هایی که از این بخش به فن رادیاتور ارسال می شود زمان بندی روشن و خاموش شدن آن را مشخص می کند. چنانچه ECU خراب شود، سیگنال ها به درستی به فن فرستاده نشده و می تواند یکسره شدن فن را به همراه داشته باشد.

۵. خرابی سیم‌کشی فن خودرو

اگر پس از سرد شدن موتور، فن رادیاتور همچنان روشن بود ممکن است ایراد در سیم منفی باشد. برخی موتورها دارای دو سنسور دمای مایع خنک کننده هستند؛ در این اتومبیل ها دو حالت وجود دارد:

• در صورت خرابی سنسور اول، فن با سرعت بالایی به فعالیت خود ادامه می دهد.

• در صورت آسیب دیدن سیم های عایق سنسور دوم، مادامی که موتور کار می کند، فن روشن خواهد بود.

برای این که تشخیص دهید کدام حالت اتفاق افتاده باید از یک ولت متر برای اندازه گیری جریان سیم استفاده کنید؛ عبور نکردن جریان نشان دهنده معیوب بودن سیم است.

۶. آسیب‌دیدگی کلاچ فن

قطعه دیگری که خراب شدن آن احتمال یکسره شدن فن رادیاتور را افزایش می دهد، کلاچ فن است. فرسودگی و خوردگی فنرهای کلاچ موجب حرکت نامنظم موتور و اختلال در کارکرد خودرو می شود.

۷. پایین بودن سطح مایع خنک‌کننده رادیاتور

اگر پس از خاموش کردن موتور فعالیت فن متوقف نمی شود احتمالا سطح مایع خنک کننده کافی نیست. پمپ آب خودرو مستعد نشتی بوده و همین امر سبب کاهش سطح مایع خنک کننده و خروج آن می شود. در نتیجه فن به طور مداوم روشن می ماند تا دمای موتور را در حد مطلوب نگه داشته و از آسیب جدی به موتور جلوگیری کند.

۸. خراب بودن رادیاتور

از جمله اتفاقات رایجی که برای شلنگ ها و لوله های رادیاتور رخ می دهد، ساییدگی، پارگی و زنگ زدگی آن ها به مرور زمان است و همسن مسئله سبب روشن ماندن مداوم فن اتومبیل می شود.

۹. نشتی محفظه ترموستات

یکی دیگر از مواردی که ممکن است به یکسره شدن فن ماشین منجر شود، نشتی محفظه ترموستات است.

۱۰. نشتی هسته بخاری

چنانچه هسته بخاری خودرو نشتی داشته باشد، دمای موتور بالا رفته و باید به ناچار فن خنک کننده روشن بماند تا دمای موتور را در محدوده متعادل نگه دارد.

اگر فن رادیاتور ماشین روشن بماند چه می‌شود؟

در اثر روشن ماندن طولانی مدت فن رادیاتور و یکسره شدن آن، از عمر مفید این قطعه کاسته شده و حتی ممکن است منجر به خالی شدن باتری خودرو شود. بدیهی است که با خالی شدن باتری، اتومبیل روشن نخواهد شد.

وقتی فن ماشین خاموش نمی‌شود چه کنیم؟

• قدم اول جدا کردن سیم پانانه منفی باتری خودرو است؛ با انجام این کار فن خاموش خواهد شد.

• در صورتی که پس از جداسازی سیم، فن همچنان روشن بود، ممکن است رله به درستی کار نکند. به کمک یک مولتی متر دیجیتال رله را بررسی کرده و چنانچه نیاز به تعویض داشت، آن را با رله جدید جایگزین کنید.

• اقدام دیگری که هنگام یکسره شدن فن باید انجام دهید بررسی سطح مایع خنک کننده است؛ در صورت کافی نبودن مایع، تا رسیدن به سطح استاندارد به محفظه بیافزایید.

• بررسی سنسور دمای مایع خنک کننده و تعویض آن در صورت لزوم، یکی دیگر از اقداماتی است که وقتی فن خاموش نمی شود باید انجام دهید.

چطور از یکسره شدن فن خودرو جلوگیری کنیم؟

• بررسی و تمیز کردن فن رادیاتور: وجود آلودگی در رادیاتور یکی از عوامل یکسره شدن فن خودرو به شمار می رود؛ با پاک کردن مواد زائد و کثیف از محفظه فن و پره ها می توانید مانع از روشن ماندن مداوم آن شوید.

• بررسی سیم کشی ها و منبع تغذیه فن: اگر سیم های مثبت و منفی متصل به فن پوسیده و معیوب باشند یا اتصالاتشان ضعیف شده باشد، فن خاموش نخواهد شد. بنابراین با بررسی سیم ها از بروز این اتفاق جلوگیری خواهید کرد.

• بررسی مایع خنک کننده: کافی بودن مقدار مایع خنک کننده در درست کار کردن فن و حفظ دمای مناسب موتور تاثیر مستقیم دارد.

• بررسی ECU خودرو: ECU عملکرد بخش های مختلف خودرو را کنترل کرده و با بررسی مرتب آن می توانید از صحیح ارسال سیگنال ها و فعالیت درست فن رادیاتور مطمئن شوید.

جمع بندی

حال که تا پایان مطلب با ما همراه بودید حتما با دلایل یکسره شدن فن خودرو، راهکارهای رفع این مشکل و اقداماتی که برای پیشگیری از بروز این مسئله باید انجام داد به خوبی آشنا شدید. چنانچه اتومبیل شما نیاز به تعویض قطعه داشت می توانید برای تهیه رله فن ۵ فیش مشکی کد ۹۰۵، مقاومت فن پراید، مدول بخاری ۴۰۵ و سایر قطعات یدکی خودرو به فروشگاه اینترنتی اچ پی سی یا مراکز معتبر فروش لوازم یدکی مراجعه نمایید.